12. POLSKIE PROCESY SPÓŁGŁOSKOWE

 

PYTANIA:

1. IV palatalizacja spółgłosek tylnojęzykowych.

2. Źródła głoski x.

3. Rozwój *ŕ.

4. Powstanie fonemów f, f’:

a) z zapożyczeń;

b) w wyniku upodobnień w grupach spółgłoskowych;

c) w wyniku upodobnienia i uproszczenia w regionalnej grupie chw.

5. Powstanie i rozwój wałczenia.

6. Dyspalatalizacje spółgłosek:

a) dyspalatalizacja spółgłosek zmiękczonych powstałych po zaniku *ь;

b) dyspalatalizacja spółgłosek palatalnych odziedziczonych z prasłowiańszczyzny jako wynik:

· palatalizacji przez j w grupach dj, tj;

· palatalizacji tylnojęzykowych;

c) mazurzenie jako skrajny wypadek dyspalatalizacji;

d) dyspalatalizacja wygłosowych spółgłosek wargowych palatalnych;

e) dyspalatalizacja rodzima a stwardnienie spółgłosek na wzór czeski w wyrazach typu serce, wesele, obywatel, śmiertelny, skazitelny.

9. Rozwój grup spółgłoskowych:

a) redukcja grup spółgłoskowych:

· redukcja -w- w grupach -bw-, -rw-, -chw-;

· redukcja w grupach typu -pn-, -bn-, -dn-;

· redukcja w grupie -gd-;

· redukcja w grupach trójspółgłoskowych -stn-, -zdn-, -rdn-, -rdc-, -łdn-, -stb-, -stl-;

b) wzmacnianie grup spółgłoskowych;

c) asymilacje w obrębie grup spółgłoskowych:

· regresywne asymilacje pod względem dźwięczności;

· regresywne asymilacje pod względem miękkości, w tym również nieregularny i regionalnie zróżnicowany rozwój grup śŕ, źŕ;

d) rozsunięcie artykulacyjne w grupach spółgłoskowych powstałych po zaniku jerów;

e) zmiana staropolskiej grupy -kń-.

 

PODRĘCZNIKI:

1. Klemensiewicz, Z. Gramatyka historyczna języka polskiego / Z. Klemensiewicz, T. Lehr-Spławiński, S. Urbańczyk. – Warszawa: PWN, 1981. – S. 129 – 132, 134 – 137, 140 – 143, 145 – 155.

2. Kuraszkiewicz, W. Gramatyka historyczna języka polskiego / W. Kuraszkiewicz. – Warszawa: PWN, 1972. – S. 85 – 100.

3. Mańczak, W. Polska fonetyka i morfologia historyczna / W. Mańczak. – Warszawa: PWN, 1983. – S. 34 – 41.

4. Podlawska, D. Gramatyka historyczna języka polskiego z elementami gramatyki języka staro-cerkiewno-słowiańskiego i dialektologii / D. Podlawska. – Słupsk: Wydawnictwo Uczelniane, 1999. – S. 65 – 82.

5. Rospond, S. Gramatyka historyczna języka polskiego / S. Rospond. – Warszawa: PWN, 2003. – S. 104 – 136.

 

ZADANIA:

Ерома, Ж.И. Gramatyka historyczna języka polskiego = Историческая грамматика польского языка: сборник упражнений / Ж.И. Ерома. – Гродно: ГрГУ, 2008. – § 13 nr 1 – 26.