10. ZMIANY ILOCZASOWE POLSKICH SAMOGŁOSEK

 

PYTANIA:

1. Istota iloczasu.

2. Źródła różnic iloczasowych samogłosek:

a) opozycje iloczasowe samogłosek odziedziczonych z języka prasłowiańskiego;

b) wzdłużenie zastępcze;

c) kontrakcja;

d) wpływy spółgłosek półotwartych w wyrazach typu góra, pióro, który i in.

3. Ściągnięcie w języku polskim:

a) ściągnięcie starsze i jego wyniki w różnych językach słowiańskich:

· w wygłosie rzeczowników;

· M. l.p. rzeczowników na *ьje;

· M. l.p. rzeczowników na *ьja;

· N. l.p. rzeczowników na -a;

· N. l.p. rzeczowników na -i;

· D. l.mn. rzeczowników na -i;

· w odmianiе złożonej przymiotników;

· w śródgłosie rzeczowników.

b) nowsze:

· w formach bezokolicznika i czasu teraźniejszego czasowników;

· w formach zaimków dzierżawczych.

4. Rozwój iloczasu staropolskiego:

a) sposoby oznaczania samogłosek długich i krótkich w zabytkach staropolskich;

b) rola traktatów Jakuba Parkosza i Stanisława Zaborowskiego w określeniu czasu zmian iloczasowych w języku polskim;

c) powstanie samogłosek pochylonych;

d) wymowa samogłosek pochylonych;

e) los głosek samopochylonych.

5. Samogłoski ścieśnione (pochylone) w gwarach.

 

PODRĘCZNIKI:

1. Kuraszkiewicz, W. Gramatyka historyczna języka polskiego / W. Kuraszkiewicz. – Warszawa: PWN, 1972. – S. 77 – 80.

2. Mańczak, W. Polska fonetyka i morfologia historyczna / W. Mańczak. – Warszawa: PWN, 1983. – S. 25 – 27.

3. Podlawska, D. Gramatyka historyczna języka polskiego z elementami gramatyki języka staro-cerkiewno-słowiańskiego i dialektologii / D. Podlawska. – Słupsk: Wydawnictwo Uczelniane, 1999. – S. 46 – 51.

4. Rospond, S. Gramatyka historyczna języka polskiego / S. Rospond. – Warszawa: PWN, 2003. – S. 65 – 71.

 

ZADANIA:

Ерома, Ж.И. Gramatyka historyczna języka polskiego = Историческая грамматика польского языка: сборник упражнений / Ж.И. Ерома. – Гродно: ГрГУ, 2008. – § 10 nr 1 – 11.

 

ZAŁĄCZNIKI:

22. System samogłosek ustnych z pierwszej połowy XVI w.