3. SAMOGŁOSKI USTNE 

НЕНОСОВЫЕ ГЛАСНЫЕ ЗВУКИ

 

*3.1. Wymowa samogłosek ustnych w języku polskim 

(произношение неносовых гласных в польском языке)

 

Samogłoski ustne [a, o, u, y, i, e] w języku polskim w odróżnieniu od samogłosek rosyjskich są wymawiane jednakowo w nagłosie, śródgłosie i wygłosie wyrazów, w pozycji akcentowanej  i nieakcentowanej    (неносовые  гласные  [a, o, u, y,  i, e] в польском языке в отличие от гласных русского языка  произносятся одинаково в начале, в середине и в конце слов, в ударной и безударной позиции).

Samogłoska [y] nie jest używana w nagłosie wyrazów (гласный [y] не употребляется в начале слов). 

Wymowę głoski [i] po samogłoskach poprzedza [i], na przykład: boisko [boiisko] (звуку [i] после гласных предшествует [i], например: boisko [boiisko]). 

Samogłoska [i] w wyrazach zapożyczonych po spółgłoskach przed samogłoskami jest wymawiana jako [i], na przykład: materia [materia], Irlandia [irlandia], biologia [biologia] (гласный звук [i] в заиствованных словах после согласных перед гласными произносится как  [i], например: materia  [materia],  Irlandia  [irlandia], biologia [biologia]).

 

3.2. Ćwiczenia (упражнения)

 

Ćwiczenie 1. Przeczytać poprawnie wyrazy, zapamiętać ich znaczenie (прочитать правильно слова, запомнить их значение):

a [a]

• ach, atak, Anna, Adam, adres, aktor, akcent, aparat, awantura, apteka, 
• dach, jak, mak, pan, pas, rak, tak, tam, ptak, mama, kawa, pasta, kasa, brat, kraj, 
• fabryka, zabawa, zabawka, papuga, praca, nazwa, mapa, warga, Jan, Barbara, Wanda, gra, ja, mowa, woda, trawa;

o [o]

• on, ona, ono, oni, one, oko, okno, opona, owoc, osoba, obraz, ozdoba, 
• dom, domowy, bok, koc, rok, tom, notes, jogurt, krok, droga, torba, czosnek, robota, 
• sobota, rodzina, nagroda, wrona, wagon, profesor, projekt, aktor, rower, magnetofon, 
• dno, co, kto, echo, jasno, rano, jutro, daleko, dobro;

u [u]

• ucho, udo, urok, ulica, uwaga, 
• druk, ruch, kruk, duch, kura, nuta, numer, zupa, grupa, budowa, kogut, student, Jakub, muzyka,  gura, komputer, tutaj, 
• tu, bez cukru, komu, temu, kotu, dobremu, zadowolonemu;

ó [u]

• ósemka, ósmy, ów, ówczesny, ówdzie,
• mróz, rów, równy, równina, Józef, skóra, skórka, wóz, wózek, ogórek, samochód, pokój, pokojówka

e [e]

• etap, echo, ekran, Ewa, Ewelina, Edward, epoka, egzamin, 
• mecz, sen, ser, ten, nerwy, sens, tekst, cena, sklep, jeden, elektryk, lawenda, gazeta, kreda, remont, Teresa, 
• stare, niedobre, nie moje, te okna

y [y]

• dym, syn, typ, pycha, brylant, dyplom, ryba, apetyt, rysunek, sylaba, wypadek, 
• my, wy, ty, satry, krewny, aktywny, chytry;

i [i]

• indyk, inny, impreza, Iwona,  bitwa, bilet, liczba, lipa, misa, widok, chomik, Jadwiga, frytki, jaki, lekki, pani, Antoni, daleki, tani, niski, (on) prosi, robi, mówi;

samogłoska + i [ii]

• (on) stoi, swoi, moi, twoi;

spółgłoska + i +  samogłoska w wyrazach zapożyczonych [i]

• radio,  astronomia, kiosk,  rewia,  kopia,  adiunkt, geogra a, biblioteka,  studiować, 

Dania, Rumunia, Arabia, Zo a, Maria.

Ćwiczenie  2.  Przeczytać  poprawnie  wyrazy  polskie,  porównać  ich  wymowę,  zapamiętać  znaczenie  (прочитать  правильно  польские  слова,  сравнить  их произношение, запомнить значение):

[a] – [o]

nas – nos, tam – tom, wada – woda, kara – kora, ta – to, okna – okno, dobra – dobro;

[a] – [u] u

kara – kura,  rada –  ruda, gama – guma, pana – panu, kota – kotu, psa – psu, krawca – o krawcu;

[a] – [u] ó

was – wóz, rak – róg, grab – grób, rad – ród;

[o] –  [u] u

bok – buk, dno – dnu, oko – oku;

[o] –  [u] ó

rok – róg, stok – stóg;

[e] – [y]

sen – syn, krem – Krym, deski – dyski, dobre – dobry, bose – bosy, jasne – jasny, myte – myty;

[e] – [i]

bez – bis, grube – grubi, gotowe – gotowi, zdrowe – zdrowi, nowe – nowi, znane – znani, inne – inni; 

[y] – [i]

pysk – pisk, myty – mity, nowy – nowi, znany – znani,  inny – inni, zdrowy – zdrowi, gotowy – gotowi;

[a] – [e] – [i]

nowa – nowe – nowi, gruba – grube – grubi, zdrowa – zdrowe – zdrowi, gotowa – gotowe – gotowi, cudowna – cudowne – cudowni, bosa – bose – bosi.

Ćwiczenie 3. Porównać wymowę w języku polskim i rosyjskim (сравнить произношение в польском и в русском языках):

aktor – актер, daleki – далекий, egzamin – экзамен, Ewa – Ева, indyk – индюк, magnetofon – магнетофон, okno – окно, profesor – профессор, remont – ремонт, robota – работа, ryż – рис, sen – сон, ser – сыр, sobota – суббота.