1

5

1030

1035

1040

1045

1050

1055

1060

1065

1070

1075

1080

1085

1090

Liber I

Aéneadúm genetríx, hominúm divómque volúptas,

alma Venus, caeli subter labentia signa

quae mare navigerum, quae terras frugiferentis

concelebras, per te quoniam genus omne animantum

concipitur visitque exortum lumina solis:

te, dea, te fugiunt venti, te nubila caeli

adventumque tuum, tibi suavis daedala tellus

summittit flores, tibi rident aequora ponti

placatumque nitet diffuso lumine caelum.

*****

Liber V

At varios linguae sonitus natura subegit

mittere et utilitas expressit nomina rerum,

non alia longe ratione atque ipsa videtur

protrahere ad gestum pueros infantia linguae,

cum facit ut digito quae sint praesentia monstrent.

sentit enim vim quisque suam quod possit abuti.

cornua nata prius vitulo quam frontibus extent,

illis iratus petit atque infestus inurget.

at catuli pantherarum scymnique leonum

unguibus ac pedibus iam tum morsuque repugnant,

vix etiam cum sunt dentes unguesque creati.

alituum porro genus alis omne videmus

fidere et a pennis tremulum petere auxiliatum.

proinde putare aliquem tum nomina distribuisse

rebus et inde homines didicisse vocabula prima,

desiperest. nam cur hic posset cuncta notare

vocibus et varios sonitus emittere linguae,

tempore eodem alii facere id non quisse putentur?

praeterea si non alii quoque vocibus usi

inter se fuerant, unde insita notities est

utilitatis et unde data est huic prima potestas,

quid vellet facere ut sciret animoque videret?

cogere item pluris unus victosque domare

non poterat, rerum ut perdiscere nomina vellent.

nec ratione docere ulla suadereque surdis,

quid sit opus facto, facilest; neque enim paterentur

nec ratione ulla sibi ferrent amplius auris

vocis inauditos sonitus obtundere frustra.

postremo quid in hac mirabile tantoperest re,

si genus humanum, cui vox et lingua vigeret,

pro vario sensu varia res voce notaret?

cum pecudes mutae, cum denique saecla ferarum

dissimilis soleant voces variasque ciere,

cum metus aut dolor est et cum iam gaudia gliscunt.

quippe <et>enim licet id rebus cognoscere apertis.

inritata canum cum primum magna Molossum

mollia ricta fremunt duros nudantia dentes,

longe alio sonitu rabies <re>stricta minatur,

et cum iam latrant et vocibus omnia complent;

at catulos blande cum lingua lambere temptant

aut ubi eos lactant, pedibus morsuque potentes

suspensis teneros imitantur dentibus haustus,

longe alio pacto gannitu vocis adulant,

et cum deserti baubantur in aedibus, aut cum

plorantis fugiunt summisso corpore plagas.

denique non hinnitus item differre videtur,

inter equas ubi equus florenti aetate iuvencus

pinnigeri saevit calcaribus ictus Amoris

et fremitum patulis sub naribus edit ad arma,

et cum sic alias concussis artibus hinnit?

postremo genus alituum variaeque volucres,

accipitres atque ossifragae mergique marinis

fluctibus in salso victum vitamque petentes,

longe alias alio iaciunt in tempore voces,

et quom de victu certant praedaque repugnant.

et partim mutant cum tempestatibus una

raucisonos cantus, cornicum ut saecla vetusta

corvorumque gregis ubi aquam dicuntur et imbris

poscere et inter dum ventos aurasque vocare.

ergo si varii sensus animalia cogunt,

muta tamen cum sint, varias emittere voces,

quanto mortalis magis aequumst tum potuisse

dissimilis alia atque alia res voce notare!