§ 9. NUMERUS (ЛІК)

 

Большасць назоўнікаў лацінскай мовы маюць дзве формы ліку - singulāris (адзіночны лік) і plurālis (множны лік). Некаторыя назоўнікі ўжываюцца толькі ў адзіночным ліку. Гэта так званыя singulariatantum, да якіх адносяцца:

• уласныя назоўнікі: Eurōpa (Еўропа), Iuppiter (Юпітэр), Roma (Рым);
• агульныя назоўнікі, што абазначаюць назвы металаў: ferrum (жалеза), kalium (калій), aurum (золата);
• абстрактныя назоўнікі (як адно цэлае): senectus (старасць), valetūdo (здароўе);
• зборныя паняцці: fama (чутка), vestis (адзенне).

 

Pluraliatantum - назоўнікі, якія ўжываюцца толькі ў множным ліку:

•  назвы жывых істотаў: liberi (дзеці), maiōres (продкі);
•  назвы, звязаныя з часам, назвы святаў: Kalendae (першы дзень кожнага месяца), nuptiae (вяселле);
•  назоўнікі, якія азначаюць прадметы, складзеныя з некалькіх частак: scalae (лесвіца), arma (зброя);
•  геаграфічныя назвы: Athēnae (Афіны), Alpes (Альпы).

 

У лацінскай мове ёсць словы, якія маюць розныя значэнні ў адзіночным і множным ліках. Напрыклад:

 

aqua, ae f	вада	aquae, ārum f	лячэбныя крыніцы
copia, ae f	запас, вялікая колькасць	copiae, ārum f	узброеныя сілы
аuxilium, ii n	дапамога	auxilia, ōrum n	дапаможныявойскі
сomitium, ii n	месцазбораў	comitia, ōrum n	народны сход
castrum, i n	цвярдыня	castra, ōrum n	лагер
rostrum, i n	дзюба	rostra, ōrum n	аратарская трыбуна
aedes, is f	храм, святыня	aedes, ium f	дом, будынак
finis, is m (f)	мяжа, граніца	fines, ium f	вобласць, тэрыторыя
ops, opis f	сіла, магутнасць	opes, opum f	скарбы, войскі дапамога
pars, partis f	часціна, частка	partes, ium f	роля, акцёр, партыя
littera, ae f	літара	litterae, ārum f	пісьмо,навука, літаратура