§ 96. PARTICIPIUM FUTŪRI ACTĪVI

(ДЗЕЕПРЫМЕТНІК БУДУЧАГА ЧАСУ

НЕЗАЛЕЖНАГА СТАНУ)

 

Дзеепрыметнік будучага часу незалежнага стану ўтвараецца ад асновы супіна пры дапамозе суфікса -ūr- і родавых канчаткаў us, a, um. Скланяецца ён па I-II скланенні, мае значэнне мэты або намеру і ўказвае на дзеянне, якое адбываецца пасля дзеяння кіруючага дзеяслова. Напрыклад:

 

parat-ūr-us, a, um         - той, які мае намер рыхтаваць (падрыхтаваць)

doct-ūr-us, a, um           - той, які мае намер навучаць (навучыць)

lect-ūr-us, a, um            - той, які мае намер чытаць (прачытаць)

struct-ūr-us, a, um         - той, які мае намер будаваць (пабудаваць)

capt-ūr-us, a, um           - той, які мае намер захапляць (захапіць)

audit-ūr-us, a, um          - той, які мае намер слухаць (выслухаць)

           

У сказе part. fut. act. выступае як прыметнік, а часам - як назоўнік. Напрыклад: Legāti pacem petitūri venērunt. - Паслы прыйшлі прасіць міру (дакл.: паслы, якія маюць намер прасіць міру). Ave, Caesar, moritūri te salutant! - Будзь здаровы, Цэзар, тыя, што ідуць на смерць (дакл.: тыя, што маюць намер памерці), вітаюць цябе!