§ 39. IMPERATĪVUS FUTŪRI ACTĪVI

SUM, ESSE

 

	s i n g u l ā r i s		p l u r ā l i s
2	esto	ты павінен быць	estōte	вы павінны быць
3	esto	ён павінен быць	sunto	яны павінны быць

 

Практыкаванні

1. Утварыць ад наступных дзеясловаў imperatīvusfutūriactīvietpassīvi: salūto, munio, defendo, do, doceo, pono, labōro, dico, sum, scribo, paro, habeo.

 

2. Праспрагаць дзеясловы з практыкавання 4а  у futūrum I indicatīvi actīvi et passīvi.

 

3. Перакласці на лацінскую мову і праскланяць у адзіночным і множным ліках словазлучэнні: сапраўдны сябар, ніякі вораг, добры прыклад, выдатная думка, вучоны муж, мой абавязак, наш настаўнік.

 

4. Перакласці:

а) з лацінскай мовы: 1. Nunquam a bonis amaberis, si malos amābis. 2. Veri amīci colent inter se et diligent. 3. Patriam semper amabimus, pro patria semper pugnabimus. 4. Stellas coeli nunquam oculis numerabimus. 5. Quando ego te vidēbo? 6. Vix mihi credētis sed credĭte. 7. Aspera et dura vita tua, amīce, erit, nisi semper laborābis.  8. Bonis exemplis plura efficientur, quam multis verbis. 9. Quod hodie non est, cras erit.  10. In libris philosophōrum antiquōrum magnam copiam sententiārum egregiārum inveniēmus. 11. Vobiscum bona malaque superabimus. 12. Curāte vestrum officium, ego meum efficiam. 13. Si necessarium pro patria nostra pugnāre erit, ad arma vocabimur, contra inimīcos ducēmur.

б) на лацінскую мову: 1. Калі вы будзеце мужна змагацца, захаваеце сваю бацькаўшчыну. 2. Ніхто не адмовіць сябру ў дапамозе. 3. Калі будзе неабходнасць за бацькаўшчыну змагацца, мы не будзем баяцца ніякага ворага. 4. Сапраўдных сяброў не падрыхтуеш грашыма. 5. Калі вы будзеце старанна працаваць, настаўнікі будуць хваліць вас. 6. Вучоныя і дастойныя мужы будуць заўсёды праслаўляцца намі. 7. Вучні, вы павінны добра вучыцца, і настаўнікі будуць вас хваліць. 8. Калі будуць моцнымі мужы, ворагі будуць перамагацца.

 

De castris Romānis

A Romānis castra ponebantur. Primum a tribūno locus capiebātur, ubi aqua et cibus facile invenientur. Deinde quadrātum spatium signabātur et muniebātur. Romāni castra plerumque in clivo collocābant et vallo fossāque circumdābant. Multa castra in ripis Rheni a Romānis ponebantur. In mediis castris multa tabernacula ponebantur. Impedimenta et spolia in spatio, quod inter vallum et tabernacula est, cumulabuntur. In castris munītis custodiae per vallum disponentur. Si inimīci vallo appropinquābunt, statim a custodiis cernentur. Extemplo signum tuba dabitur. Dum copiae secūrae in castris dormient. Sed brevi tribūnus dicet: «Castra extemplo moventor et arma a vobis parantor. Si strenui eritis et fortiter pugnabitis, inimīci a vobis depellentur et vincentur. Tum praemia vobis tribuentur».

 

Крылатыя выразы 

Ut salūtas, ita salutaberis.	Як гукнеш, так і адгукнецца.
Qui seminat mala, metet mala.	Хто сее зло, зло і пажне.
Post prandium stabis, post cenam ambulābis.	Пасля сняданку будзеш стаяць, пасля абеду гуляць.