§ 35. IMPERFECTUM INDICATĪVI SUM, ESSE

  

	s i n g u l ā r i s		p l u r ā l i s
1	eram	я быў	erāmus	мы былі
2	eras	ты быў	erātis	вы былі
3	erat	ён быў	erant	яны былі

 

Практыкаванні

1. Праспрагаць дзеясловы ў imperfectumindicatīviactīvietpassīvi: traho, delecto, signo, pono, punio, alo, frango, pario, pasco, haurio, mereo, iubeo, lavo, domo, do, mordeo, peto, quaero, emo, veto, duco, facio, pello.

 

2. Вызначыць дзеяслоўныя формы, назваць асноўныя формы, утварыць infinitīvuspraesentispassīvi: praebēbas, erātis, iacebamini, reperiēbant, cenābat, augēbam, cubabātis, delebāmus, movēbar, defendebātur, gerebāris, erāmus, vinciebāmur, exercēbat, habēmus, necābas, est, struebantur, praebent, finiēbat, agēbar.

 

3. Перакласці:

а) з лацінскай мовы: 1. Vita incolārum Spartae sevēra erat. 2. Spartānae ante pugnam filiis suis dicēbant: «Aut cum scuto, aut in scuto». 3. Pueri Romanōrum a servis Graecis educabantur. 4. Populus Romānus victoriis superbus erat et non solum cum populis Italiae, sed etiam cum populis aliārum terrārum bellābat. 5. Romāni et Graeci mortuos in rogis cremābant. 6. Celtae a Romānis lingua Romanōrum Galli appellabantur. 7. Non solum templa Graecōrum et Romanōrum antiquōrum, sed etiam aedificia privāta statuis et pictūris ornabantur. 8. Graeci et Romāni templa et simulācra deōrum auro ornābant. 9. Romāni emĭnus pilis, comĭnus gladiis pugnābant. 10. Incolae Aegypti praecipue agricultūram exercēbant et mercatūram cum populis Eurōpae faciēbant. 11. Vici populōrum saepe in bellis delebantur. 12. Aesculapius medicus Graecōrum erat etiam deus medicīnae putātur. 13. Vergilius, poēta clarus Romanōrum, vitam beātam agricolārum laudābat. 14. Via Aenēae ad Italiam longa erat. 15. Germāni trans Rhenum incolēbant. 16. Medici semper causas morbōrum invenīre studēbant. 17. Prope oppidum Caesar castra ponēbat. 18. Amīcus noster saepe nobis libros bonos dabat. 19. Oppida sua a Graecis saepe muris altis muniebantur. 20. Comae incolārum Spartae saepe ante pugnam corōnis ornabantur.

б) на лацінскую мову: 1. Спачатку гарады не будаваліся германцамі.  2. Прэтэндэнт на пост у Рыме насіў асляпляльна белую тогу. 3. Шмат ваенных лагераў рымляне раскладалі на берагах Рэйна. 4. Жыхары старажытных гародаў будавалі велічныя храмы сваім багам. 5. Саюзнікі рыхтавалі рымскім войскам падчас вайны (у вайне) хлеб. 6. Старажытныя народы старанна ўмацоўвалі свае гарады высокімі сценамі і глыбокімі равамі. 7. Рымляне заўсёды захапляліся бітвамі і войнамі. 8. Рымляне лічылі Ромула і Рэма сынамі бога вайны і Рэі Сільвіі. 9. Старажытныя грэкі на месцы перамогі звычайна будавалі (мелі звычку будаваць) помнікі. 10. Гамерам апісвалася доўгая вайна грэкаў супраць  траянцаў. 11. Петронія рымляне называлі заканадаўцай вытанчанасці.

 

De Romanōrum servis

Romāni magnum numerum servōrum habēbant. Familia Romāna ex dominis, liberis et servis constābat. Servos Romāni bellis sibi parābant. Servi liberi non erant; etiam filii servōrum servi esse debēbant. Vita servōrum Romanōrum misera et dura erat. In numero servōrum Graeci et alii populi erant. Apud Romānos pueri a servis Graecis educabantur, qui paedagōgi appellantur. Servōrum officia varia erant: alii terram in latifundiis colēbant, alii in ludis gladiatoriis exercebantur, alii fabri erant, ferrum, argentum et aurum formābant, alii alia faciēbant. Nonnulli servi praecipue Graeci morbos curābant et sanābant, liberos Romānos educābant, pueros grammaticam, philosophiam, litteras docēbant, nam viri docti erant. Liberi Romanōrum libros poētārum Graecōrum amābant, saepe tragoedias et comoedias clarōrum poētārum legēbant. Servi autem pueris de poētis claris, ut Homēro et Hesiodo, de philosophis, ut Democrito et Pythagorā, et de aliis viris doctis narrābant. Saepe servi a dominis iniuste puniebantur. Servi igĭtur fugiēbant et interdum arma capiēbant. Itaque Romāni dicēbant: «Totĭdem inimīci sunt, quot servi».