§ 78. АСАБЛІВАСЦІ ЎТВАРЭННЯ СТУПЕНЕЙ

ПАРАЎНАННЯ ПРЫМЕТНІКАЎ

 

1. Прыметнік vetus, eris - стары ўтварае ступені параўнання ад прыметніка vetustus, a, um з такім самым значэннем: vetust-ior, -ius - старэйшы, vetust-issim-us, a, um - найстарэйшы. У найвышэйшай ступені часцей выступае форма з суфіксам -rim-, які далучаецца да асновы прыметніка vetus, eris: veter-rim-us, a, um.

2. У складаных прыметнікаў на -dicus, -ficus, -volus пры ўтварэнні ступеней параўнання паміж асновай і суфіксам -ior, -ius або -issim- выступае яшчэ адзін суфікс -ent-. Напрыклад: 

 

gr. positīvus	gr. comparatīvus	gr. superlatīvus
maledicus, a, um	maledic-ent-ior, ius	maledic-ent-issim-us, a, um
зламоўны, ая, ае	зламоўнейшы, ая, ае	найзламоўнейшы, ая, ае
magnificus, a, um	magnific-ent-ior, ius	magnific-ent-issim-us, a, um
велічны, ая, ае	велічнейшы, ая, ае	найвелічнейшы, ая,ае
benevolus, a, um	benevol-ent-ior, ius	benevol-ent-issim-us, a, um
добразычлівы, ая, ае	добразычлівейшы, ая, ае	найдобразычлівейшы, ая, ае

 

3. Прыметнікі bonus - добры, malus - дрэнны, magnus - вялікі, parvus - малы, multus - шматлікі ўтвараюць ступені параўнання ад іншых асноў (суплетыўныя формы). Напрыклад: 

 

gr. positīvus	gr. comparatīvus	gr. superlatīvus
bonus, a, um	melior, melius	optimus, a, um
malus, a, um	peior, peius	pessimus, a, um
magnus, a, um	maior, maius	maximus, a, um
parvus, a, um	minor, minus	minimus, a, um
multus, a, um[1]	plures, plura[2]	plurimus, a, um

 

4. Прыметнікі І-ІІ скланенняў на -eus, -ius, -uus утвараюць ступені параўнання пры дапамозе прыслоўяў magis - больш (comparatīvus), maxime - найбольш (superlatīvus) і звычайнай ступені прыметніка. Напрыклад:

 

gr. positīvus	gr. comparatīvus	gr. superlatīvus
idoneus, a, um	magis idoneus, a, um	maxime idoneus, a, um
зручны, ая, ае	больш зручны, ая, ае	найбольш зручны, ая, ае
necessarius, a, um	magis necessarius, a, um	maxime necessarius, a, um
неабходны, ая, ае	больш неабходны, ая, ае	найбольш неабходны, ая, ае
arduus, a, um	magis arduus, a, um	maxime arduus, a, um
круты, ая, ое	больш круты, ая, ое	найбольш круты, ая, ое

 

5. Нескланяльныя прыметнікі frugi (бравы) і nequam (лянівы) утвараюць ступені параўнання, як скланяльныя: frugalior, ius, frugalissimus, a, um; nequior, ius, nequissimus, a, um.

6. У некаторых выпадках найвышэйшая ступень у лацінскай мове ўжываецца ў форме gradus elatīvus[3] з прэфіксам per або prae: periucundus - вельмі прыемны, praeclārus - вельмі слаўны.