§ 58. PRONOMINA RELATĪVA

(АДНОСНЫЯ ЗАЙМЕННІКІ)

 

qui, quae, quod - які, якая, якое; каторы, каторая, каторае 

	s i n g u l ā r i s			p l u r ā l i s
	m	f	n	m	f	n
Nom.	quī	quae	quŏd	quī	quae	quae
Gen.		cuius		quōrum	quārum	quōrum
Dat.		cui			quĭbus
Acc.	quem	quam	quŏd	quōs	quās	quae
Abl.	quō	quā	quō		quĭbus

 

Адносны займеннік дапасуецца ў склоне, родзе і ліку да слова, да якога адносіцца. Ён мае той самы корань, што і пытальны займеннік, ад якога ён аддзяліўся. Пры ўтварэнні склонавых форм адносны займеннік мае дзве асновы: cu- у Gen. i Dat. sing., qu- - ва ўсіх астатніх выпадках.

У асноўным qui, quae, quod скланяецца па ўзору І-ІІ скланенняў, акрамя Acc sing. (m) i Dat., Abl. plur., дзе выступаюць канчаткі ІІІ скланення: quem, quibus. Форма ІІІ скланення qui можа таксама ўжывацца ў Abl. sing., а ў Dat., Abl. plur. можа выступаць і форма quis.

Прыназоўнік cum з адноснымі займеннікамі ўжываецца, як правіла, постпазіцыйна: quocum, quacum, quicum, quibuscum.

Абагульнена-адносныя займеннікі могуць ужывацца ў значэнні назоўніка і прыметніка. Напрыклад: quicumque, quaecumque, quodcumque - хто-небудзь, што-небудзь; які (якая, якое)-небудзь. Утварыўся ён шляхам далучэння да адноснага займенніка суфікса -cumque, які пры скланенні застаецца нязменным, а скланяецца толькі першая частка займенніка qui, quae, quod.

Займеннік quisquis, quidquid - хто толькі, што толькі; абы-хто, абы-што ўжываецца замест назоўніка, за выключэннем Abl. sing. у спалучэнні quoquo modo (якім-небудзь спосабам, усякім чынам).

Займеннік quisquis, quidquid ужываецца толькі ў Nom. sing. мужчынскага роду, Nom. i Acc. sing. ніякага роду, Abl. sing. (у названым вышэй выразе) і Gen. sing. - cuicui modi[1] з дзеясловам esse якога б роду ні быў.